Napoje
* * *
Szczegółowe przepisy
a także inne informacje
znajdują się
w pliku do pobrania: "Napoje"
- link na dole tego artykułu
WODY MINERALNE
Nie każda woda jest wodą mineralną - to zależy od ilości zawartych w niej składników mineralnych. Naturalne wody mineralne - wydobywane są z konkretnego złoża i zazwyczaj są uzdatniane. Mają stały skład i zawierają przynajmniej 1000 mg/l wszystkich składników mineralnych, CO2 pochodzenia naturalnego oraz nie więcej niż 20 mg/l sodu. Niektóre składniki mineralne tj. wapń, magnez, sód, żelazo, chlorki, siarczany czy wodorowęglany występują w danej wodzie w ilości, która uzupełnia niedobór tego składnika w organizmie.
Wód wysoko zmineralizowanych (mineralizacja powyżej 1500 mg/l) nie powinno się pić w zbyt dużych ilościach, bowiem może to spowodować nadmiar biopierwiastków w organizmie i doprowadzić np. do kamicy nerkowej. Poza tym wody te zawierają zwykle znaczne ilości chlorku sodu - soli, która powoduje wzrost ciśnienia krwi i obrzęki. Nie należy podawać takiej wody niemowlętom, bo mleko zawiera wystarczające ilości składników mineralnych.
Nie należy używać jej też do gotowania, bo wytrąca się z niej dużo kamienia. Wody wysokozmineralizowane najlepiej pić sporadycznie albo tylko w uzasadnionych przypadkach, np. by uzupełnić ubytek pierwiastków, gdy się obficie pocimy, albo gdy w organizmie brakuje któregoś pierwiastka. Ponadto woda wysokozmineralizowana pobudza wydzielanie soków trawiennych i przyspiesza ruchy robaczkowe.
Wody mineralne lecznicze - to szczególna kategoria wód mineralnych. Nie mogą być uzdatniane. Co najmniej jeden swoisty składnik powinien działać leczniczo lub profilaktycznie. Można je pić tylko po konsultacji z lekarzem.
Naturalne wody źródlane - to wody nisko zmineralizowane (do 1000 mg/l, najczęściej 150-500 mg/l). Niewielki stopień mineralizacji sprawia, że są dla wszystkich, bez ograniczeń, mogą być dawane małym dzieciom, a także stosowane w kuchni do przyrządzania posiłków.
Wody stołowe - to mieszanina o modyfikowanym składzie, dlatego nie przysługuje im określenie "naturalne". Są produkowane z naturalnych wód źródlanych, do których dodaje się wody bogate w minerały lub wzbogaca je samymi solami mineralnymi zgodnie z recepturą, by uzyskać właściwości zbliżone do naturalnej wody mineralnej.
Znaczenie niektórych składników wód
Biopierwiastki
Woda pitna może wpływać na zawartość biopierwiastków w organizmie człowieka. Występują w niej w formie zjonizowanej, łatwo przyswajalnej. Wśród nich są kationy (wapniowe, magnezowe, sodowe, potasowe, strontowe, żalazawe) i aniony (wodorowęglanowe, siarczanowe, fluorkowe, chlorkowe, jodkowe) oraz dwutlenek węgla. Najważniejsze z nich to jony wapnia i magnezu. Wody pitne zaspokajają od kilku do kilkudziesięciu procent dziennego zapotrzebowania na wapń (8-24 proc.) i magnez (4-20 proc.), odgrywają więc ważną rolę w profilaktyce wielu chorób, m.in. serca. Rozpuszczone w wodzie minerały regulują przebieg wielu procesów w organizmie: cały metabolizm, gospodarkę wodną i hormonalną, a także redukują toksyczność metali ciężkich (ołowiu, manganu). Ale - uwaga! Ich nadmiar jest zgubny, np. zbyt dużo wapnia, cynku, manganu, żelaza może blokować wchłanianie innych pierwiastków.
Wodorowęglany
Wody o zawartości wodorowęglanów powyżej 600 mg/l określa się jako alkaliczne. Są szczególnie polecane osobom ze skłonnością do nadkwasoty. Neutralizują sok żołądkowy i działają przeciwzapalnie. Sprzyjają trawieniu, ponieważ jelita potrzebują środowiska zasadowego. Są również korzystne w początkowych stadiach cukrzycy - obniżają poziom cukru we krwi i moczu, zmniejszają produkcję acetonu, wpływają korzystnie na wydzielanie insuliny. Uwaga! Nie są wskazane przy niedokwaśności, zaostrzeniu choroby wrzodowej żołądka i ostrym nieżycie przewodu pokarmowego.
Siarczany
Stymulują funkcje wydzielnicze wątroby. Przyspieszają perystaltykę jelit. Wody o dużej zawartości siarczanów (250-650 mg/l) zaleca się przy skłonnościach do zaparć i niestrawności. Powinny być spożywane systematycznie przed posiłkami. W dużych dawkach mogą działać przeczyszczająco.
Dwutlenek węgla
Naturalny CO2 w wodzie wpływa korzystnie na jej skład chemiczny i kwasowość. Wody naturalnie gazowane często ze względów technologicznych najpierw odgazowuje się, a potem z powrotem gaz dodaje do wody. Wówczas na etykiecie jest informacja, że wodę "wzbogacono" lub "wysycono gazem ze źródła", "nasycono CO2 naturalnego pochodzenia", "naturalnie wysycono CO2". Ale nie dotyczy to wód leczniczych, które powinny zachować skład całkowicie naturalny. Woda może być też sztucznie gazowana CO2 nadającym się do celów spożywczych. W opisie jest wówczas informacja, że woda została "nasycona CO2". Nasycenie może być niskie (do 1500 mg/l), średnie (1500-4000 mg/l) lub wysokie (ponad 4000 mg/l). Dwutlenek węgla ma działanie bakteriostatyczne i konserwujące - przedłuża trwałość wody. Daje kwaskowy smak, który orzeźwia. Dzięki CO2 nawet wody mdłe, np. o dużej zawartości wodorowęglanów, lepiej smakują. Ułatwia trawienie, bo drażniąc błonę śluzową żołądka, wzmaga wydzielanie soków. Jednorazowe spożycie większej ilości wody z gazem przyspiesza przesuwanie się treści pokarmowej w jelitach. Mechaniczny ucisk na ściany żołądka i jelit powoduje przekrwienie, co sprzyja przyswajaniu pokarmu. Obecność dwutlenku węgla jest więc korzystna od czasu do czasu, zwłaszcza po zbyt obfitym posiłku, a także dla osób z niedokwasotą. Może jednak zaostrzać objawy nadkwasoty i choroby wrzodowej. Wody silnie nasycone CO2 są także niewskazane dla osób z niewydolnością układu krążenia i układu oddechowego oraz dla małych dzieci.
Jak przechowywać
Wszystkie wody należy trzymać w miejscu chłodnym (2-12 st. C) i zaciemnionym, bez dostępu światła słonecznego. Okres przydatności do spożycia wód gazowanych wynosi 12 miesięcy, a niegazowanych maksymalnie trzy miesiące.
Zestawienie wód mineralnych - tabela znajduje się w pliku do pobrania "Napoje"
Herbaty
Herbaty zielone
Herbaty czerwone
Herbata czarna
Yerba Mate
Dodatki do herbat
Herbatki ziołowe
Herbatki owocowe
Inne napoje
Mleko sojowe
Kompoty
Wigilijny kompot z suszonych śliwek
Soki i napoje z warzyw
Kwas chlebowy
Napój migdałowy
Lemoniada
Oranżada
